Co to jest substrat zachowku?
Substrat zachowku jest to swego rodzaju podstawa, która ma służyć do ustalenia konkretnej kwoty stanowiącej przyszły zachowek. Inaczej rzecz ujmując jest to czysta wartość spadku (aktywa minus długi), którą powiększa się o wartość darowizn oraz zapisów windykacyjnych, które były dokonywane przez spadkodawcę.
Substrat zachowku = czysta wartość spadku + darowizny wykonane za życia spadkodawcy + zapisy windykacyjne dokonane w testamencie
Zgodnie z art. 993 k.c. Przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę.
Czego nie uwzględniamy przy obliczaniu zachowku?
- zapisów zwykłych;
- poleceń;
- drobnych darowizn, które są zwyczajowo przyjęte w danych stosunkach;
- darowizn wykonanych przed 10 laty licząc od otwarcia spadku, jednakże tylko w stosunku do osób, które nie są spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku;
- przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi- darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa;
- przy obliczaniu zachowku należnego dzieciom lub wnukom nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy osoby te jeszcze się nie urodziły, przy jednoczesnym zastrzeżeniu, że darowizny tej nie dokonano na mniej niż 300 dni przed urodzeniem.
Wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu na dzień darowizny ale według ceny z chwili ustalania zachowku
Pamiętać również należy, że sąd może zmniejszyć wysokość zachowku kierując się zasadami współżycia społecznego.
Czy można kogoś pozbawić prawa do zachowku?
W testamencie spadkodawca może pozbawić prawa do zachowku w drodze wydziedziczenia w następujących przypadkach:
- wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
- dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
- uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Czy roszczenie o zachowek się przedawnia?
Tak. Roszczenie o zachowek przedawnia się z upływem 5 lat od dnia ogłoszenia testamentu- kiedy obowiązek zapłaty zachowku jest związany z dziedziczeniem testamentowym, bądź 5 lat od dnia otwarcia spadku jeżeli obowiązek zapłaty zachowku związany jest z dziedziczeniem.
Oznacza to, że na drogę sądową z powództwem możemy wystąpić w terminie pięciu lat, a po jego upływie strona przeciwna może podnosić zarzut przedawnienia chcąc uchylić się od obowiązku spełnienia świadczenia, co w konsekwencji spowodować może oddalenie powództwa i obciążenie kosztami postępowania.
Dochodzenia roszczeń związanych z zachowkiem można realizować w sposób dwojaki, a mianowicie na drodze sądowej ale również poprzez ugodę dotyczącą zapłaty zachowku.
Przedstawione informację stanowią tylko niewielką część zagadnień związanych z instytucją zachowku. W związku z dość często trudnym ustaleniem wysokości roszczenia o zachowek przysługującego osobie uprawnionej zasadnym jest skorzystanie z profesjonalnej pomocy prawnej.
W czym może pomóc Ścibor, Mazurkiewicz Kancelaria Adwokata i Radcy Prawnego s.c. ?
- reprezentowanie w postępowaniach sądowych dotyczących zachowku,
- ocena możliwości uzyskania zachowku wraz z szacowaną jego wysokością,
- pomoc przy sporządzaniu planów spadkowych umożliwiających uniknięcie w przyszłości zapłaty zachowku,
- obliczanie substratu zachowku, ustalanie wysokości zachowku, obliczanie wartości zachowku