Jest to uprawnienie, którego główną funkcją jest zapewnienie ochrony spadkobiercom, którzy byliby powołani do spadku z przepisów ustawy gdyby nie było sporządzonego testamentu, czyli zstępni (np. dzieci, wnuki, prawnuki), małżonek oraz rodzice. Jak można zatem zauważyć, roszczenie o zachowek nie przysługuje rodzeństwu spadkodawcy.Zachowek stanowi swoisty kompromis pomiędzy swobodą w dysponowaniu majątkiem przez spadkodawcę na wypadek swojej śmierci, a prawem jakie przysługuje jego najbliższym do partycypowania w majątku zmarłego.
Zachowek pojawia się wtedy, kiedy spadkobierca dokonując podziału majątku pomija niektóre, bądź też wszystkie z osób zaliczanych do spadkobierców ustawowych.Osoba uprawniona do zachowku może żądać tylko i wyłącznie określonej kwoty pieniężnej. Tytułem zachowku nie może ona domagać się wydania określonych rzeczy (ruchomości, nieruchomości), które wchodziły w skład majątku spadkowego.Przykład:Jeżeli spadkodawca posiada rodziców, żonę oraz dwoje dzieci, a przed śmiercią zapisał swój majątek w testamencie koledze, bądź przyjaciółce (czyli osobom znajdującym się poza kręgiem spadkobierców), to w takim przypadku roszczenie o zachowek będzie przysługiwało jedynie jego żonie oraz dwójce dzieci albowiem w powyższej konfiguracji, w przypadku braku testamentu, żaden z rodziców nie byłby uprawniony do dziedziczenia ustawowego- w pierwszej kolejności do spadku przystąpiłby małżonek oraz dzieci, a w przypadku braku zstępnych do spadku powołani byliby rodzice spadkodawcy wraz z jego małżonkiem
JAKA JEST WYSOKOŚĆ ZACHOWKU?
Zasadą jest, że zachowek należy się w wysokości ½ udziału spadkowego, który powinien przysługiwać osobie uprawnionej do otrzymania zachowku, jednakże osobom małoletnim bądź trwale niezdolnym do pracy przysługuje zachowek w wysokości 2/3 udziału spadkowego. W przypadku niezdolności do pracy istotne jest, że niezdolność ta musi mieć charakter trwały, a nie przejściowy.Przykład:Pan Marian miał żonę i dwójkę dzieci z czego jedno było małoletnie. Cały swój majątek w spisanym testamencie przekazał wieloletniej przyjaciółce. W jakiej wysokości przysługuje zachowek żonie oraz dzieciom?Gdyby testament nie był sporządzony, to każdy ze spadkobierców otrzymałaby po 1/3 spadku. W związku z tym zachowek wynosi:
Dla żony- 1/2 z 1/3 udziału spadkowego, czyli 1/6 spadku,
Dla dziecka małoletniego- 2/3 z 1/3 udziału spadkowego, czyli 2/9 spadku
Dla dziecka pełnoletniego- 1/2 z 1/3 udziału spadkowego, czyli 1/6
W następnej części przedstawimy Państwu kolejne zagadnienia związane z Zachowkiem. Zapraszamy serdecznie do śledzenia naszego profilu na Facebooku:https://www.facebook.com/scibor.mazurkiewicz